Hikayeli Yemekler: Nar
Bugün şifa deposu olan narın tarihte edindiği yeri ve taşıdığı mesajları inceleyeceğiz. Mitolojide nar; bereketi, doğumu ve kadınlığı güçlü bir şekilde sembolize etmektedir. Bu, pek çok meyvede çekirdek meyvenin ortasında sınırlı sayıda saklıyken narda birden fazla olmasına dayanır. Yine bu nedenle nar, bereketin ve bir neslin devamlılığını ifade ediyor. İlginçtir ki, mitolojide mevsimlerin oluşumu da narlara dayanmaktadır.
Yunan mitolojisinde nar Hades ile ilgili bölümde geçer. Hades, bereket tanrıçası Demeter’in kızı Persephone’yi kaçırır ve geri dönmesini engellemek için ona bir nar hediye eder. Hades’in kendisine uzattığı narı yiyen Persephone’nin, yediği nar tanelerinin sayısı süresince yeraltında kalmak zorundadır. Persephone sadece dört adet nar tanesi yer ve böylece yılın dört ayı Hades’in yanında kalmaya mahkum olur. Hikayeye göre Demeter kızından uzak kaldığı dört ay boyunca üzüntüsünden bereket dağıtmayı bırakır ve böylece kış ayları oluşur. Dört ay boyunca toprak küser, ekinler boy atmaz ve kıtlık yaşanmaya başlar. Persephone 12 nar tanesi yeseydi, bütün bir yıl boyunca kıtlık olurdu.
Narın mitolojide bilinen diğer bir özelliğiyse; cennet meyvesi, yaşam ağacı, sonsuz yaşam inanışlarıyla kutsallık kazanmış olmasıdır. Nar, ortaya çıktığı ilk zamanlar, faydalarından çok cennet yiyeceği olduğu için popülerdi. Hatta eski Mısırlılar da narın dünyanın ilk meyvesi olduğuna inanırlardı. Nar, Farsça’da “ateş, kırmızı ” anlamına gelir. Gen merkezi ve yayılış yerlerinden biri de İran’dır. Eski Mısırlılar narın “Dünyanın ilk meyvesi” olduğuna inanırlardı.
Ülkemizin önemli antik kentlerinden biri olan Side’nin antik çağdaki anlamı “Nar”dır. Antik mitolojide nar Tanrıça Hera’ya adanmıştır. Eski çağlardan beri bilinen ve tüketilen nar, Eski Yunan mitolojisinde Afrodit’in de kutsal meyvesidir. Nar meyvesi, sahip olduğu çok sayıda tohum ve kırmızı rengiyle, kadının üretkenliğini ve bekaretin evlilikte kaybedilmesini sembolize eder. Antik kültürler için kadınlığı en güçlü temsil eden meyvedir.
Müslümanlıkta ise cennet meyvelerinden biri olarak kabul edilen nar, bereketi ve verimliliği sembolize eder. Ayrıca İslam inancında nar yiyen insanların kin, nefret ve düşmanlık gibi kötülüklerden uzak olacağı düşünülür. Yahudi inancında ise nar, Kral Süleyman’ın sarayının sütunlarını süslerdi. Yahudi inancında narın kutsal sayılmasının nedeni narın 613 tanesinin olduğunun düşünülmesi, Tevratın da 613 emrinin bulunmasıdır.
Bu haftaki hikayeli lezzetimiz “Kemalpaşa Tatlısı”. Kemalpaşa Tatlısı, Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesinde üretilen, özel bir peynirden imal edilen ve tarifine uygun olarak haşlandıktan sonra kışın kaymak, yazın da dondurma ile servisi yapılan bir tatlı türüdür. Aslı Mustafakemalpaşa Peynir Tatlısı olan ve yaygın adıyla Kemalpaşa Tatlısı olarak bilinen ilçede günlük üretilir ve taze olarak tüketilir. İlçe dışında ise raf ömrünün kısalığı nedeniyle peynir oranı düşük ve kurutulmuş tatlı satışı yapılmaktadır. Bu nedenle ilçede yenilen tatlı ile dışarıda tüketilen tatlı arasında belirgin lezzet farklılıkları bulunmaktadır.
Bu hafta konuğumuz tereyağı, kaşar, lezzetli salatalar, mezeler ve soslar katılarak hazırlanan bir patates ürünü olan kumpir. Kumpir, közlenmiş patatesin, farklı lezzetlerle buluşmasıyla ortaya çıkan bir fast food yemeğidir.
Domates, biber, soğan, cevizin ince ince doğranıp nar ekşisi, nane ve sumakla buluştuğu bir salata çeşididir. Özellikle kebap sofralarının olmazsa olmazı ve tamamlayıcısıdır.
Bu haftaki hikayeli yemeğimiz ülkemizin farklı yörelerinde farklı şekillerde yapılan ve sevilen bir tatlı olan “Höşmerim”. Höşmerim; genel olarak şeker, peynir, irmik ve yumurta ile yapılan bir tatlı çeşididir. Höşmerim fazla malzeme gerektirmemesi, çabuk hazırlanabilmesi ve lezzeti nedeniyle Anadolu mutfağında önemli bir yere sahiptir. İlk olarak Orta Asya’dan göçler yoluyla gelen Anadolu Yörükleri tarafından yapıldığı bilinen Höşmerim özellikle Balıkesir’e bağlı Havran ilçesinin simgesidir. Peynir helvası ya da peynir tatlısı olarak da bilinen tatlı, Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinde de kendisine yer bulmuştur. Evliya Çelebi, bu tatlının, Balıkesir’e yerleşen ilk Türkmen göçebelerinde de görüldüğünü, Havran’a da oradan geçtiğini anlatmıştır.
Severek yediğimiz lezzetlerin hikayelerini anlattığımız “Hikayeli Yemekler” serisinde bugün konuğumuz “Pizza Margherita”. Mozarella peyniri ve domatesin eşsiz uyumu ile hazırlanan ve yoksul İtalyan halkı tarafından asırlarca tüketilen pizzanın üne kavuşması 1889 yılında Kraliçe Margherita’nın; mozzarella peyniri, domates ve fesleğenli pizzayı tatmasıyla birlikte başlıyor.