Bugün Ruh-u Hızır Yani Hızır Günü
Darda kalanların yardımcısı olduğuna inanılan Hızır Aleyhisselam ile denizlerin hakimi İlyas Peygamberin yeryüzünde buluştukları mucizeli gecenin günü. OrtaAsya, Ortadoğu, Anadolu ve Balkanlarda kutlanan 5 mayıs akşamı başlayarak, 6 mayıs akşamı biten bir bayramdır. 5 mayıs gecesinin kışı tamamen uğurladığı sıcak yaz günlerinin başladığı anlamına gelmektedir.
UNESCO ise Hıdırellez kutlamalarını “İnsanlığın Somut Olmayan Kültür Mirası Listesi” içine almış ve bununla ilgili çalışmalar başlatmıştır.
Her ne kadar 5-6 mayıs tarihleri Hıdırellez olarak kabul edilse de gündelik hayatta zorda kalan herkesin, o zorluktan kurtuldulduklarında “Hızır gibi geldi.”, “Hızır gibi yetişti.” sözleri dikkatleri çekmektedir. Ayrıca halk inanışına göre masaya yanlışlıkla fazladan getirilen çatal-kaşık-tabak-bardağın fazla olduğu farkedilince “Hızır gelecek demek ki.” denilerek sofradan kaldırılmaması da bir gelenek haline gelmiştir.
Gül ağacıana asılıp tüm gece bekleyen dilek keselerini, sabahın ilk saatleri gün ağırırken az denize atmadık. İnanışa göre 2 gecenin birinden birinde mutlaka Hızır Aleyhisselam o denizin üzerinden geçermiş. Dileklerde böylece kabul olurmuş. Uyanması zordur sabahın o erken saati. Fakat tüm yıl istediğin dilekleri artık dualar eşliğinde denizle kavuşturmanın duygusu ise muazzamdır.
Hıdırellezin en yaygın ritüelü ateş yakıp üzerinden atlamaktır. Hıdırellez günü ateş üzerinden atlamanın nazardan ve hastalıktan koruduğuna inanılır. Bu ritüel adeta Hıdırellez’le özdeşleşmiştir.
Peki bolluk, bereket ve dilekler için neler yapılır?
Anadolu’da halk tercihen beyaz elbiseler giyerek gün doğmadan önce yeşil ve bol sulu kırlara giderek eğlenir. Kutlamalar yeşillik, ağaçlık alanlarda, su kenarında, bi türbe ya da yatırın yanında yapılmaktadır. Bu sebeple bu alanlara “Hıdırlık”denildiği de olur.
Hızır’ın eli değen şeylerin dolup taştığı rivayeti nedeniyle Hızır günü arifesinde, yiyecek kaplarının, ambar kapılarının ve para keselerinin ağzı açık bırakılmaktadır.
Ev, bağ, bahçe, araba isteyenlerin istediklerinin küçük bir modelini taşlarla gül ağacının altına çizmeleri ise oldukça yaygındır.
Hıdırellez Günü yapılan dua ve isteklerin kabul olması için sadaka vermek, oruç tutmak ve kurban kesmek gibi adetler de vardır. Kurban ve adaklar “HIZIR HAKKI” için olmalıdır. Çünkü tüm bu hazırlıklar Hızır’a rastlamaya yöneliktir.
Yoğurt Mayalama Geleneği: Trabzon’un Şalpazarı ilçesinde ise bu dönemde yoğurtlar yapılır. Mayalanma sıcaklığındaki sütün içine beslemesiyle bir tahta kaşık konur. Bu şekilde elde edilen maya bir yıl kullanılır ve gelecek yıl tekrar değiştirilir.
Sade Çörek: Evlilik çağındaki kişiler için sade çörekler yapılır. Çöreğin bir kısmı yenir, diğer kısmı da kuşlara verilir.
Yumurta: Hıdırellez sabahı yumurta yemek yıl boyu güçlü, kuvvetli olmaya sebep olacaktır.
Kuru baklagiller: Bir bez torbaya konulan kuru baklagiller evin bahçesindeki ağaca bereket için asılır.
Buğday: Bereketin en büyük simgelerinden olan buğday mutlaka o gün evde pişirilmelidir.
Ot pişirmek: 5 mayıs da toplanan 41 çeşit ot o gün evde pişirilir. Özellikle labada dolması en çok yapılan ot yemeklerindendir.
Elma: 5 mayıs akşamı elma kabukları soyulup, kabukları yastığın altına koyulur. Böylece bekar olanların evleneceği kişiyi rüyasında göreceğine inanılır.
Süt: Hayvanların tüm yıl sütünün bol olması için, Hıdırellez’de evde süt pişirilmez.Yemekler, tatlılar sütsüz yapılır.
Son olarak…
Sevdiğim kim varsa, kendim de dahil, sevebileceğim herkes de dahil bu duayı okusun.
Kendi sesiyle duysun. Dileği gerçek olsun. Her kelimesine şükretsin. Tek kelimesine nazar değmesin. Sevdikleriyle bir arada olsun. Nesi varsa bölüşecek biri olsun; nesi yoksa bulup getirecek biri olsun. Kendini mutlu etsin, durduk yere neşelenmek nedir bilsin. Sağlığı iyi olsun. Yapmaktan bıkıp usanmayacağı bir işi olsun. Başarının gerçek adının bu olduğunu unutmasın. Değiştirmek istediklerini değiştirsin. Eskilerini atsın, ruhunu havalandırsın. Kapıda hep kamyonu dursun, dilediği yere taşınsın. Kendinden taşınmak isterse içindeki güç, dışındaki sevgi ona yardımcı olsun. Öyle tahmini mümkün olmayan bir güç olsun ki bu, hayatın zekasını anlatsın. Bir hayali gerçek olsun. Bir hayale gözünü yumsun. Hayalini kendinden saklamasın. Her şeyin mümkün olduğunu unutmasın.